1. Modeluj poprawne wypowiedzi – mów do ucznia pełnymi, wyraźnymi zdaniami.

2. Moduluj głos, podkreślaj kluczowe elementy komunikatu – monotonny, „płaski” ton sprawi, że dziecko szybciej straci koncentrację. Dbaj o odpowiednie tempo wypowiedzi – oddzielaj słowa, wyraźnie akcentuj koniec zdania.

3. Dbaj o to, by Twoje komunikaty były proste, zwięzłe i jednoznaczne (np.: „Usiądź na swoim krześle!” zamiast: „Tyle razy cię prosiłam i powtarzałam, że w czasie lekcji się nie chodzi po klasie, bo to przeszkadza.”).

4. Jeśli kierujesz komunikat bezpośrednio do dziecka, stań w bliskiej odległości, dbaj by Twoja twarz była na poziomie twarzy dziecka.

5.Używaj słownictwa dostosowanego do poziomu rozumienia dziecka: wybieraj słowa znane, konkretne, precyzyjne (np.: „Wyjmijcie pędzle i farby!” zamiast: „Przyszykujcie swoje przybory plastyczne!”).

6. Dawaj dziecku czas na przetworzenie komunikatu. Niektóre dzieci potrzebują kilku, inne kilkunastu sekund, aby zareagować na polecenie czy komentarz. Unikaj wielokrotnego, szybkiego powtarzania polecenia. Jeśli uczeń nie reaguje – zwróć na siebie jego uwagę (np. dotknij ramienia) i wtedy wolno, wyraźnie powtórz komunikat.

7. Upewniaj się, czy dziecko rozumie, co zostało powiedziane – poproś, by określiło swoimi słowami, co ma teraz zrobić. Nie proś o powtórzenie komunikatu – uczeń może bardzo dobrze odtworzyć słowa, które usłyszał, ale nie jest to równoznaczne ze zrozumieniem ich. 8. Pamiętaj, że ironia, sarkazm, metafory mogą być dla twojego ucznia niezrozumiałe, będą traktowane dosłownie (Mówiąc do ucznia, który – zamiast wykonywać obliczenia – rysuje: „Ależ rysuj sobie, zadanie poczeka!”, ryzykujemy, że potraktuje to jako przyzwolenie i… będzie rysował dalej). ! 38 | Uczeń z zespołem Aspergera w szkole ogólnodostępnej

9. Wyjaśnij uczniowi dokładnie, co oznacza „słuchać kogoś” – rozbij umiejętność na mniejsze elementy. Uważne słuchanie to np.: bycie cicho, kiedy ktoś mówi, zwrócenie twarzy i ciała w stronę osoby, która mówi, trzymanie rąk i nóg przy sobie w czasie rozmowy.

10. Pamiętaj, że dla dziecka z ZA bardzo istotnym kanałem komunikacji jest wzrok. Staraj się wspomagać swoje wypowiedzi wizualnie – przyciągnie to uwagę dziecka i pozwoli mu dłużej zachować koncentrację. W tym celu możesz wykorzystać: wyrazistą ekspresję (żywa mimika, wyrazisty ton głosu, odpowiednia postawa ciała); gesty naturalne (inscenizacja); przedmioty/rekwizyty związane z danym tematem, aktywnością; fotografie, symbole, rysunki; filmy, prezentacje multimedialn